Lieve allemaal,
Omdat ik nog geen kans heb gezien persoonlijk op jullie berichtjes te reageren, schrijf ik hier in een keer aan jullie allemaal. Het is overweldigend hoe er vanuit Nederland meegeleefd wordt met de mensen van het kamp, de mede-vrijwilligers en mij. Ontzettend bedankt daarvoor!
Ik leef in een soort van roes. Een tijd geleden (rond maart) waren een aantal NGO’s bij elkaar om de zorgelijke toestand rondom het geweld tegen de hulpverleners te bespreken en de eerste gevallen van Corona op het eiland. Iemand had de meeting de naam ‘apocalypse’ gegeven. Grieks woord (ik begin Grieks steeds meer een fascinerend taal te vinden). Oorspronkelijk de betekenis van ‘onthulling’, maar nu meer als ‘een gebeurtenis met vernietiging of schade op catastrofale schaal’.
Deze week moest ik er even aan terugdenken. Destijds hadden we verschillende scenario’s besproken hoe deze catastrofe eruit zou kunnen zien, als Corona bijvoorbeeld het kamp in zou komen. Niemand wist toen dat de vernietiging veel verder zou gaan dan we ooit hadden kunnen voorstellen.
Ik kan het nog steeds niet bevatten dat ik dinsdag in het kamp aan het werk was, proberend de draad weer op te pakken na m’n break in Nederland in augustus. Vergaderingen ingepland met m’n team dat in ‘New Arrivals’ werkt, waar op dat moment alleenreizende jongens verbleven (jeweetwel, die jongens die Nederland niet wilde binnenhalen, omdat het beter voor hen is dat ze in Griekenland blijven). Een aantal van deze jongens hebben zware trauma’s en zwaar probleemgedrag, waar vrijwilligers weinig grip op hadden.
Samen met m’n collega waren we Corona-protocollen aan het doornemen voor onze operaties in het kamp. Waar we al maanden voor vreesden was werkelijkheid geworden; het eerste geval van Corona was in het kamp ontdekt en in de daaropvolgende dagen bleek hoe wijdverspreid het al was. We stonden op het punt om nog met een minimaal team het kamp in te gaan en zo goed als alle activiteiten stop te zetten of te beperken. Woensdag zou dat ingaan.
Dinsdagavond kreeg ik een video doorgestuurd van 3 branden in de olijfgaarden buiten de muren van het kamp. Ik ben op een redelijk normale tijd gaan slapen, om vervolgens woensdagochtend wakker te worden met het bericht dat het hele kamp is platgebrand, en de olijfgaarden daaromheen ook grotendeels. Vanaf dat moment ben ik en anderen met mij in een marathon-run-modus gegaan, totdat ik gisteren merkte dat het me moeite kostte om uberhaupt nog te functioneren. Vandaag heb ik besloten een stapje terug te doen en alleen het meest-urgente werk te doen, hoe moeilijk dat ook is (wat me vervolgens nog steeds zo goed als de hele dag bezighoudt). Deze crisis is van zo’n ongekende omvang dat we allemaal nog wel langer in de ik-werk-non-stop-minimaal-16uur-per-dag situatie zullen zitten.
Het is allemaal zo onwerkelijk, dat ik het nog steeds niet kan bevatten. De rondwandeling woensdag door het kamp, waar letterlijk niets meer overeind staat, dan de geraamtes van de containers of tenten. Zo leeg. De markt is weg, op wat verbrand koopwaar na. Een man is er nog doorheen aan het zoeken. Waar normaliter duizenden mensen rondlopen, het is nu akelig stil. M’n ogen prikken van de rook. Her en der lopen mensen nog heen en weer door de puinhopen heen. Een vrouw maakt een video van een oudere vrouw (wellicht haar moeder), die al huilend wanhopig haar verhaal doet. Anderen komen naar ons toe. EuroRelief? We don’t have anything anymore! Er zijn mensen die overvallen zijn door de brand en niets hebben kunnen inpakken. Anderen hebben al hun hebben en houwen ingepakt en zijn op tijd op een veiligere plek weten te komen. Er zijn geen mensen bij de brand omgekomen, wat een Godswonder is.
Op de doorgaande weg bij het kamp hadden duizenden mensen zich verzameld, een andere groep was op de been gegaan richting Mytilini, waar ze door de ME gestopt zijn ter hoogte van Lidl, waar een groot parkeerterrein is. Een ware exodus. Op het moment van de brand waren er ongeveer 12.000 mensen geregistreerd in het kamp, en wellicht waren het er meer.
Iedereen was lamgeslagen. Een ramp op deze schaal, dat gaat de reikwijdte van wat wij kunnen doen als NGO’s ver te boven. Wat gaan de Griekse autoriteiten doen? Komen er schepen waar mensen op gehuisd worden voor de tijd dat het nodig is? Gaat er een tijdelijk kamp geopend worden? En waar? Voorheen is dat namelijk gedwarsboomd door lokale eilandbewoners. Wie gaat de voedseldistributie doen daar op de hoofdweg waar al die duizenden mensen verblijven? Wat doet Europa? Komen de militairen nu duizenden dekens etc. vanuit het vasteland binnenvliegen?
En intussen verstreek de tijd. En werd het me duidelijk dat autoriteiten niet in beweging kwamen als het gaat om de eerste noodhulp.
Op donderdag hebben we met een aantal organisaties een eerste poging tot een voedseldistributie gedaan, die onmogelijk gemaakt werd door bedreigingen van fascisten en waar we om onze eigen veiligheid te waarborgen het gebied moesten verlaten.
Vrijdag een nieuwe poging. Nieuw distributieplan waar uren op gewerkt is. Tegen de tijd dat wij met bussen met voedsel het gebied inreden ontstond er een protest van de vluchtelingen daar, waardoor distributie opnieuw niet door kon gaan.
Gisteren hebben we eindelijk, op de 4e dag, aan alle mensen voor het eerst eten kunnen geven. Heb nog nooit zoveel mensen dankjewel tegen mij of andere vrijwilligers horen zeggen.
Vandaag is de voedseldistributie gestopt, ik heb nog geen gegevens waarom. We hebben totaal geen back-up van de militairen of politie, wat de situatie voor onze vrijwilligers extra precair maakt.
Als de grootste organisatie op het eiland hebben we veel vrijwilligers en coordinatoren op het eiland. Dan blijkt nu de kracht van jarenlange ervaring in het werken van crisissituaties. We zijn op allerlei fronten actief. Early morning distributions. Zoals het uitdelen van dekens, dat we niet overdag kunnen doen omdat we niet genoeg hebben voor 12.000 mensen. Als mensen ’s nachts slapen kan er ter plekke een assessment gedaan worden, en is het duidelijk wie geen dekens heeft en wie wel. Zo geven we ook pampers, vochtige doekjes, maandverband uit ’s ochtends, en gaan we binnenkort babyvoeding uitdelen. Dit alles in samenwerking met andere organisaties.
In de tussentijd is er dichtbij de Lidl (op een militair schietterrein) in een nacht tijd een tentenkamp uit de grond gestampt. Met behulp van vrijwilligers, en momenteel zijn het voornamelijk de militairen die de tenten opzetten (bravo). We hebben van ’s ochtends tot ‘s avonds vrijwilligers daar ter plekke, die mensen registreren in de tenten waar ze ondergebracht worden.
Volgende stap voor mij persoonlijk is nu het coordineren van distributies in dit nieuwe tentenkamp, dat nog volop in ontwikkeling is. Mensen zitten nu al een tijdje zonder hygieneartikelen bijvoorbeeld. Momenteel zijn er nog geen faciliteiten als water en toiletten in het nieuwe kamp. Het is zo’n uitdaging om, met tal van organisaties op het eiland, zaken te communiceren. Tijdens de Corona-crisis zag ik dat vanuit de hele wereld mensen zeep gingen sturen bijvoorbeeld, waardoor er letterlijk honderdduizenden stukken zeep beschikbaar waren. M’n doel nu is om zoveel mogelijk organisaties met elkaar te laten overleggen welke goederen zij aan het inzamelen zijn, zodat we straks niet weer met duizenden items zitten waar we op dat moment niets mee kunnen.
Er is zoveel meer te schrijven. M’n frustratie dat het tot nu toe voornamelijk NGO’s zijn die inspringen op de meest urgente behoeften nu. Hoe er opeens weer allerlei politiek geneuzel voorbijkomt; verwijten naar ons bijvoorbeeld omdat we de autoriteiten helpen met het herhuisvesten van mensen, er zou volgens critici echter juist een statement gemaakt moeten worden naar Europa dat er nu voor eens en altijd een eind aan moet komen om een beleid te voeren als deze. Daar ben ik het absoluut mee eens, dat hoe de opvang nu geregeld wordt verre van humaan is en anders zou moeten. Maar om dan vervolgens mensen zonder voedsel op straat te laten zitten? Of zonder onderdak? Dat is het aloude dilemma waar humanitairian aid workers zich wereldwijd in bevinden. Een slecht en schadelijk systeem indirect steunen omdat je er aanwezig bent? Niets doen en daarmee het lijden van mensen direct verzwaren?
Anyways. Dankjewel dat je dit relaas tot het einde gelezen hebt. ‘k Merk dat ik in woorden tekortschiet wat een onwerkelijke situatie het is waar vluchtelingen, de lokale bevolking en wij ons in bevinden. Een paar dagen geleden liet een collega tijdens een moment van gebed aan het begin van de ochtend dit lied zingen:
I raise a hallelujah, in the presence of my enemies
I raise a hallelujah, louder than the unbelief
I raise a hallelujah, my weapon is a melody
I raise a hallelujah, heaven comes to fight for me
I’m gonna sing, in the middle of the storm
Louder and louder, you’re gonna hear my praises roar
Up from the ashes, hope will arise
Death is defeated, the King is alive!
I raise a hallelujah, with everything inside of me
I raise a hallelujah, I will watch the darkness flee
I raise a hallelujah, in the middle of the mystery
I raise a hallelujah, fear you lost your hold on me!
I’m gonna sing, in the middle of the storm
Louder and louder, you’re gonna hear my praises roar
Up from the ashes, hope will arise
Death is defeated, the King is alive!
Laat het ons gebed zijn dat uit het as en in het midden van deze storm hoop geboren mag worden!
Een groet van een schorre, inmiddels 1 extra kilo afgevallen (wat ik helemaal niet erg vind), rode oogjes hebbende,
Hanneke
P.S. Een van m’n redenen dat ik blogs schrijven moeilijk vind, is dat het zo snel om mij draait. Ik ben niet de heldin hier. Het gaat in dit verhaal om de mensen op de straat, die na talloze trauma’s er weer een bijgekregen hebben. En in dit verhaal mogen we de Griekse bevolking niet vergeten, waar een aantal van hen al jarenlang de desastreuze gevolgen ondervinden van het bestaan van dit ‘registratiekamp’ op hun eiland.
